Antalya'nın merkez ilçesi Muratpaşa'da, yaklaşık 40 yıldır çözülemeyen imar sorunu nedeniyle tartışmalara konu olan Kırcami bölgesi için hazırlanan imar planları, bu kez usul hatası nedeniyle iptal edildi.Antalya Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 1/25 bin ve 1/5 bin ölçekli imar planları, 18 Şubat 2022 tarihinde onaylanmıştı. Ancak Şehir Plancıları Odası, planların yasal süre olan 30 gün yerine 29 gün askıda kaldığı gerekçesiyle Antalya Büyükşehir Belediyesi'ne iptal davası açmıştı.Antalya 1'inci İdare Mahkemesi, 26 Ekim 2023 tarihinde oybirliğiyle verdiği kararda, planların askı süresinin eksik olduğunu belirterek iptal etti.Mahkeme kararında, 28 gün çeken Şubat ayında askıya çıkarılan planın yasal süresi olan 30 gün yerine 29 gün askıda kalması, iptale gerekçe gösterildi.İptal kararının ardından Antalya Büyükşehir Belediyesi, planları bu kez 33 gün süreyle yeniden askıya çıkardı.İçeriğinde değişiklik yapılmadan ilan edilen planlara ilişkin askı süresi tamamlandıktan sonra, yeniden itiraz ve dava sürecinin başlatılacağı öğrenildi.
BU BİR FIRSAT
1980'li yıllardan beri devam eden Kırcami sorununa ilişkin önerilerde bulunan ve Kırcaminin yeniden İptal olmayacak şekilde planlanabileceğine vurgu yapan TMMOB Şehir Plancıları Odası Antalya Şube Başkanı Funda Yörük “ Mahkeme kararları ile Muratpaşa ilçesi, Doğuyaka, Topçular, Mehmetçik, Güzeloluk, Zümrütova, Yeşilova, Kırcami, Alan Mahallelerinin tamamı ile Fener ve Çağlayan Mahallelerinin bir kısmını içeren "Kırcami Bölgesi"ne ilişkin hazırlanan 1/25000 ve 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planları ile Parselasyon Planları iptal edilmiştir. Böylelikle 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planları da uygulanabilirliğini yitirmiştir.Bölgede mahkeme kararı ile iptal edilen parselasyon planlarında, mahkemenin belirlediği bilirkişi heyetinin raporuna göre parsellerin eski kadastro parsellerine geri dönüşünün yapılması gerektiği ortaya çıkmaktadır. Bu durumda mevcutta tapuları dağıtılan imar parsellerinin iptal edilmesi anlamına gelmektedir. Ayrıca yeniden parselasyon yapıldığında ise yeni yasa ve yönetmelikler doğrultusunda yapılacağı için parsel alanlarında ve konumlarında değişikliklerin olması kaçınılmazdır. Bu doğrultuda teknik, uzman kişilerle, kurumlarla ve yöre halkı ile yapılan görüşmelerde, madem en başa dönüldüğüne göre yeniden İPTAL olmayacak yeni bir plan çalışması yapılması gerektiği ortak görüşünde buluşulmaktadır. Bu bir fırsattır, çünkü tüm bölgenin imar parselleri iptaldir ve parselin yenisini aynı şekilde almaları mümkün olmayacaktır; böylece belediyelerin savunduğu en önemli gerekçeleri olan parselasyon ortadan kalkmıştır. Eski kadastro haline yeniden dönülmesi durumunda, imar planlarının da herkes için en yaşanılabilir ve çözümsel yaklaşımlar kapsamında yeniden yapılması zorunluluk haline gelmiştir.”
SOSYAL DONATI İHTİYAÇLARINA DA YER VERİLMELİ
“Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca 08.02.2022 tarihli ve 2913627 sayılı Oluru ile 1 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 102. Maddesi uyarınca onaylanan Antalya-Burdur-Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planında Kırcami Bölgesi yerleşim alanı şeklinde gösterilmiş olup herhangi bir davaya da konu edilmemiştir. Böylelikle alanın üst ölçek planı bulunmakta olup 1/25000 ve 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ile 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı ve sonrasında da parselasyon planlarının yeniden yapılması gerekmektedir.Kırcami Bölgesinin İmar planlarına açılmasının en önemli altlığını oluşturan “Tarım Görüşü”; İçişleri Bakanlığı oluru doğrultusunda Antalya'da Kırcami Bölgesi olarak bilinen Muratpaşa ilçesi Doguyaka, Topçular, Mehmetçik, Yesilova, Alan, Kırcami, Güzeloluk ve Zümrütova Mahallelerini kapsayan Toprak Koruma Kurulu'nun 01.02.2012 tarih ve 2012-212 sayılı kararına istinaden 1573,1 hektarlık alanda ilave imar planı yapılması için, 5043 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun 13 üncü maddesinin (d) bendi uyarınca verilen kamu yararı kararınca uygun bulduğunu biliyoruz. Kamu yararı kararının en önemli gerekçelerinden birisi de, planlamanın kentsel alan bütününde değerlendirilmesi ve plan kararları oluşturulurken kent bütünü sosyal donatı ihtiyaçlarına da yer verilmesidir.”
PLANLAMA NASIL YAPILMALI?
Funda Yörük yeni planlama yapılırken dikkat edilmesi gereken hususları şu şekilde sıraladı: “ 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili yönetmeliklerine göre yapılacak olan imar planlarının, o bölgenin sağlıklı ve yaşanılabilir bir çevre oluşması adına yapılması gerektiği açıktır. Yeni planlama yaparken mutlaka dikkate alınması gerekenler şöyledir;
1-Kent merkezinde yer alan yaklaşık 1600 hektarlık bir alanın yapılaşmaya açılmasını sağlayan imar planında nüfus projeksiyon hesabının teknik ve bilimsel metotlar ile doğru bir şekilde yapılması ve bölge genelinde sosyal donatıların yeni nüfusa göre belirlenmesi gerekmektedir.
2- Bölgenin planlanmasına altlık oluşturacak olan kurum görüşleri 2014 yılında yapılan 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planına esas alınmış olup bölgede planlama sürecinin sağlıklı devam edebilmesi adına yapılacak her türlü ve her ölçekteki planlar için güncel kurum görüşlerinin alınması gerekmektedir. Büyükşehir Belediyesi Meclisinde görüşülmek üzere havalesi yapılan en ufak bir plan değişikliği için en fazla 2 yıllık kurum görüşleri istenirken kentin bu kadar büyük bir kısmını kaplayan planlamasında güncel kurum/kuruluş görüşlerinin yenilemesi mutlaktır.
3- İmar planlarının mevcut hâlihazır ve arazi kullanım haritaları gözetilerek hazırlanması, planlamanın olmazsa olmazı ana prensiplerinden birisi olup, geçmişte onaylanan planlarda mevcut dokunun dikkate alınmadığı görülmektedir. Ayrıca iptal edilen tüm planların altlığında kullanılan hâlihazır haritalarda güncelleme yapılmadığı bilinmektedir. Bu durum asırlık çınar ağaçları, mevcut akan arıklar vb. doğal çevre eşiklerinin planda korunmamasına neden olmaktadır. Doğal dokusu dikkate alınmalıdır.
4- Bölgenin mevcut dokusu bile hâkim rüzgar yönüne (güneyden kuzeye) göre oluşmuş iken geçmiş planlarda hâkim rüzgar yönüne esas planlama yapılmamıştır. İklimsel verilerin dikkate alınması ve son dönemde yaşanan deprem, sel baskını vb afetlerde düşünülürse iklim değişikliğinden kaynaklı planlama da ön plana çıkarmaktadır.
5- Ayrıca mevcut arazi dokusunun planlarda dikkate alınmaması, kamuyu zarara uğratacaktır. İlgili kurumların, belediyelerin dolayısıyla Antalya Halkının; altyapı yatırımlarına (yol, içme suyu, atık su, elektrik vb. yatırımları) harcayacağı maliyet son derece yüksek olacağı bununda aslında kamu kaynaklarının doğru kullanılmaması yani kamuyu zarara uğratmak olacağı unutulmamalıdır. Örneğin; mevcutta aktif olarak kullanılan asfalt yolların, yerine çok farklı güzergâhların tercih edilmesi ve arkların korunmaması ile yol açma, arkların taşınması gibi durumlar altyapı ve üstyapı maliyetlerini attıracağı gibi, iklimsel ve çevresel (sel, taşkın vb. sorunlar) olumsuzluklara da yol açamaması için mevcut durumların dikkate alınması gerekmektedir. Bu bağlamda mevcut kullanımlara göre yapılmayan 1600 hektarlık bir planda ne kadarlık kent/kamu kaynağının boşa harcanacağı hususu tüm kent halkının hakkını ilgilendirmekte olup milli servetimizi boşa kullanmayacak şeklinde planlama yapılmalıdır.
6- Kırcami bölgesinin mevcut dokusunda bir çok su arkı / su yolu bulunduğu herkes tarafından bilinmekteyken; bu su yollarına dikkat edilmemesi, bu su yollarının kapatılmasına yol açacak olup bu durum daha sonraki süreçte bölge genelinde su baskınlarının oluşmasına yol açıp açmayacağı her hangi bir şekilde raporlanmamıştır. Su yollarını gözeterek plan kararı üretilmesi yol akslarının bu alanlara paralel olarak planlanması aslında daha az kamu maliyetine yol açacakken bölge geneli için plan sonucunda üretilen ekonomik katkının son derece artmasına yol açacaktır.
7- Planlamadaki ulaşım bağlantılarının yetersizliği, kent merkezinde yeni ulaşım sorunlarına yol açacağını göstermektedir. Halbuki bu alanın planlanmasındaki en büyük beklentilerden birisi çevrede yerleşmiş alanların ulaşım sıkıntılarını da çözmesine yöneliktir. Geçmiş planlarda bu ulaşım olanakları sağlanamadığı gibi ana arter olarak planlanan alanların devamında yolların daraltıldığı ve mevcutta açık olan yolların plana aktarılmamasından kaynaklı ulaşım bağlantılarının doğru yapılmadığı görülmektedir. Örneğin kuzeyden ana arter niteliğinde inen yol güzergâhı güneye doğru devam ettikçe daralarak gitmekte olduğundan; ulaşım ile ilgili sorunların, bölgede yerleşimin artmasıyla kentin trafik yoğunluğunun daha da katlanmasına sebep olacağı kaçınılmazdır. Yeni planda ulaşım planlamasının trafik sorununa çözüm getirmesi beklenmektedir.
8- Cumhuriyetimizin 100. Yılında jeolojik açıdan geçirgen bir zemine sahip olan bölgede FOSSEPTİK şeklinde çağ dışı kalmış bir çözümün, bu alana ve çevresinde son derece sağlıksız şartların oluşmasına hatta gelecekte bir çevre felaketine yol açacağı aşikardır. Planlamada belirlenecek öncelik sırasına göre; belediyece belirlenen kırmızı kota uygun olarak yolların açılması tamamlanmasından sonra o yollarda ASAT tarafından ilgili mevzuata uygun olarak atıksu kanalizasyonu ve içme suyu hatları yapılması zorunludur.
9- İmar Planları yapılırken parselasyon planı etaplama sınırları da belirlenmelidir ki; sosyal donatı alanı dağılımı ve bu bağlamda da uygulama zayiat oranları dengelenmelidir. Bu durum da birkaç parçada etaplamalar halinde parselasyonun eşit zayiat oranları ile yapılmasını sağlayacak ve ortak kamu yararı oluşturacaktır.”
KİŞİLERE DEĞİL BÖLGEYE HİTAP EDECEK PLANLAMA ANLAYIŞI OLMALI
Başkan Funda Yörük sözlerine şu şekilde devam etti: “ Yukarıda bahsi geçen önemli sebeplerden ötürü mevcut plan anlayışının değiştirilmesi gerekli olup mevcut alan kullanımları dikkate alınarak bu bağlamda hâlihazır haritaların güncellenmesi, çevresel ulaşım bağlantılarının kuvvetlendirilmesi, doğal eşiklerin korunması, kurum/kuruluş görüşlerinin yenilenmesi ve kentin ihtiyaçlarının göz önüne alınması ile birlikte bölgenin üst ölçekli planlardan (1/25000-1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planları ile 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planları ve Parselasyon Planları) başlayarak yeniden planlama yapılmalıdır. Yeniden planlama yapılması durumunda, plan yapım süreci boyunca görüşleri dikkate alınacak; ilgili meslek odaları, yereldeki bölge halkının bütününü temsil edecek dernekler, siyasiler, uzman ve teknik kişilerin de arasında bulunacağı şeffaf ve olması gereken şekilde planlanması, kişilere değil bölgeye hitap edecek bir planlama anlayışını desteklediğimiz ve her türlü imkanımızı kamu yararı adına sağlayacağımızı Meslek Odamız olarak doğru planlamanın ve vatandaşlarımızın yanında olduğumuzu kamu oyuna duyuruyoruz.”
HABER MERKEZİ
